Verkenning problematiek zorgopleidingen hbo/wo Caribische studenten

Er zijn al enige tijd signalen dat studenten afkomstig uit het Caribisch deel van het Koninkrijk knelpunten ondervinden als het gaat om de toegankelijkheid van zorgopleidingen in het hoger onderwijs. Daarnaast zijn er signalen rondom personeelstekorten in de zorg in het Caribisch gebied. ResearchNed, KBA Nijmegen en het Kohnstamm Instituut hebben in opdracht van OCW onderzocht welke knelpunten kandidaten, studenten en afgestudeerden op verschillende momenten tegengekomen. De opleidingen biomedische wetenschappen, geneeskunde, fysiotherapie, tandheelkunde, verloskunde en farmacie zijn meegenomen in het onderzoek.

Het verkennend onderzoek bestond uit een kwantitatief en een kwalitatief gedeelte. Met bestaande data van instellingen in het hoger onderwijs en het Centraal Bureau voor Statistiek (CBS) is onder andere het aantal aanmeldingen, toelatingen, behaalde diploma’s en “verworven” specialismen achterhaald. Daarnaast zijn er vragenlijsten afgenomen bij studenten en afgestudeerden om zicht te krijgen op de ervaringen van studenten met toelating en hun overwegingen om al dan niet terug te keren naar Caribisch gebied na afronding van hun opleiding. Ten slotte zijn ook interviews gehouden met professionals op de zes eilanden om informatie te verkrijgen over hun perspectief op de aansluiting tussen zorgopleidingen in Europees Nederland en de zorgpraktijk ter plekke. Ook zijn zij bevraagd over de mate waarin er sprake is van bestaande of dreigende personeelstekorten.

Het blijkt dat er op verschillende momenten voor, tijdens en na de opleiding, obstakels zijn die het moeilijker maken voor Caribische studenten. Studiefinanciering is mogelijk, maar de salarisverschillen tussen Nederland en de eilanden zijn zo groot wat schulden aflossen moeilijk maakt. Ook het opbouwen van een CV/portfolio speelt een rol, dit blijkt lastiger te zijn op de eilanden. Tot slot is het moeilijker om een plaats te bemachtigen op een specialistenopleiding wegens subjectiviteit en cultuurverschillen. Als de studenten hun opleiding afronden blijven ze toch in Europees Nederland omdat de salarissen en carrièrekansen beter zijn.

Het belangrijkste om deze problemen aan te pakken is om werken in het Caribisch gebied aantrekkelijker te maken. Bijvoorbeeld studenten tijdens de opleiding al te laten werken en stage lopen op de eilanden, financiële steun bij terugkeer en meer samenwerking tussen onderwijs- en zorgorganisaties in Europees Nederland en Caribisch Nederland.